Zasadniczo, świadczenie alimentacyjne, raz ustalone prawomocnym orzeczeniem sądu, nie ma charakteru niezmiennego. Może bowiem ulec modyfikacji – zarówno pod względem podwyższenia, jak i obniżenia – jeżeli nastąpiła istotna zmiana stosunków, zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W praktyce jednak, szczególnie w przypadku wniosków o obniżenie alimentów, postępowania te bywają źródłem licznych kontrowersji i napięć emocjonalnych. Nie sposób się temu dziwić – kwestie finansowe w relacjach rodzinnych często wiążą się z wysokim ładunkiem emocjonalnym i mogą prowadzić do konfliktów.
Czy zatem możliwe jest obniżenie alimentów zasądzonych na rzecz dziecka, byłego małżonka bądź innej osoby uprawnionej? Jakie przesłanki muszą zostać spełnione, by sąd uwzględnił taki wniosek? Jakie kroki formalne należy podjąć, aby zainicjować odpowiednie postępowanie?
Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w przypadku zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przesłanką do zgłoszenia wniosku o obniżenie alimentów jest więc wykazanie, że nastąpiła zmiana, która wpływa na usprawiedliwione potrzeby dziecka lub możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.
Obowiązek alimentacyjny wynikający z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 133-144) opiera się na konieczności zapewnienia dziecku środków utrzymania i wychowania. Alimenty należą się dziecku, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, o ile nie zaniedbuje ono możliwości usamodzielnienia.
Zmiana stosunków to sytuacja, w której dochodzi do:
Zmiana ta musi być istotna i trwale wpływać na sytuację życiową. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że podstawą do zmiany wysokości alimentów może być np. pogorszenie się sytuacji finansowej zobowiązanego (II CKN 957/00) lub usamodzielnienie się dziecka (III CZP 76/99).
Złożenie pozwu o obniżenie alimentów możliwe jest w każdym czasie, jeśli nastąpi zmiana stosunków uzasadniająca taką decyzję. Nie ma określonego terminu, jednak im szybciej po zmianie zostanie złożony pozew, tym lepiej.
Narodziny nowego dziecka to klasyczny przypadek uzasadnienia obniżenia alimentów. Nowe dziecko to nowe usprawiedliwione potrzeby finansowe, które sąd powinien wziąć pod uwagę.
Czas na kolejny krok.
Masz już pełen obraz sytuacji i świadomość dostępnych możliwości. Teraz zadbam o to, byś przeszedł przez cały proces sprawnie i bez zbędnego stresu. Przygotuję strategię, zajmę się formalnościami i poprowadzę Twoją sprawę od początku do końca.
Zacznij działać – umów się na konsultację.
Adwokat David Deczyński
Utrata pracy może uzasadniać zgłoszenie do sądu o obniżenie alimentów. Ważne jednak, by nie była ona zawiniona (np. dobrowolne odejście z pracy bez przyczyny). Dowody na zmianę sytuacji finansowej mają tu kluczowe znaczenie.
Osiągnięcie przez dziecko pełnaoletności nie kończy automatycznie obowiązku alimentacyjnego. Jednak w sytuacji, gdy dziecko nie uczy się, nie pracuje i nie wykazuje starań o usamodzielnienie, można zgłosić wniosek o obniżenie lub uchylenie alimentów.
Jeśli dziecko otrzymuje regularne stypendium, lub otrzymało majątek z darowizny lub spadku, jego usprawiedliwione potrzeby ulegają zmniejszeniu. Wtedy możliwe jest złożenie pozwu o obniżenie alimentów w sprawie.
Aby skutecznie dochodzić obniżenia alimentów przed sądem, konieczne jest sporządzenie odpowiedniego wniosku (pozwu), który spełnia wymogi formalne oraz merytoryczne. Prawidłowo przygotowany dokument nie tylko porządkuje przedstawiane argumenty, ale również zwiększa szanse na pozytywne rozpatrzenie sprawy przez sąd.
Samo złożenie wniosku o obniżenie alimentów nie wystarczy – istotne znaczenie ma jego właściwe uzasadnienie. To właśnie w tej części należy szczegółowo wykazać, że doszło do istotnej zmiany okoliczności, która uzasadnia modyfikację wcześniej ustalonego obowiązku alimentacyjnego. Argumentacja powinna być rzetelna, logiczna i poparta odpowiednimi dowodami. W uzasadnieniu wniosku należy wykazać:
To właśnie przedstawione dowody pozwalają sądowi rzetelnie ocenić, czy rzeczywiście nastąpiła zmiana sytuacji uzasadniająca modyfikację obowiązku alimentacyjnego. Im bardziej konkretne i wiarygodne dokumenty, tym większa szansa na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia. Przygotuj:
Zmiana sytuacji życiowej – np. utrata pracy, choroba, obniżenie dochodów lub poprawa sytuacji finansowej drugiej strony – może być podstawą do złożenia pozwu o obniżenie alimentów. Taki wniosek należy odpowiednio uzasadnić i poprzeć dowodami, by sąd mógł rozpatrzyć go pozytywnie. Zdajemy sobie sprawę z tego, że dla wielu osób jest to pierwszy raz, gdy stają przed takim wyzwaniem. Zanim skorzystasz z porad prawnych w naszej Kancelarii, poznaj więcej szczegółów na temat wszczęcia i prowadzenia postępowania sądowego w sprawie o obniżenie alimentów.
Pozew o obniżenie alimentów należy złożyć w sądzie rejonowym, w wydziale rodzinnym, który jest właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka lub osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. Wniosek można złożyć osobiście w biurze podawczym sądu albo przesłać listownie – najlepiej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.
Wielu osobom postępowanie sądowe kojarzy się z długim i skomplikowanym procesem. W rzeczywistości, w sprawach rodzinnych sąd działa w sposób uporządkowany i dąży do rzetelnego rozpatrzenia sytuacji obu stron (szczególnie, gdy Twoje interesy są reprezentowane przez adwokata). Po wpłynięciu wniosku sąd ustala termin rozprawy, podczas której przesłuchiwane są strony i oceniane dowody. Sąd może obniżyć alimenty całkowicie, częściowo lub oddalić pozew.
Tak, jeśli nie wykazano zmiany stosunków lub uzasadnienie wniosku o obniżenie alimentów jest niewystarczające.
Wartość przedmiotu sporu to różnica między dotychczasową a proponowaną kwotą alimentów pomnożona przez 12 miesięcy.
Jeśli chodzi o koszty, najlepiej jest sięgnąć bezpośrednio do źródła, czyli art. 13. Dz.U.2024.959 t.j. Dział 1 – Przepisy ogólne – Koszty sądowe w sprawach cywilnych. [Opłata stała ustalana według wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia; opłata stosunkowa]:
1. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:
2. W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5 % tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Mediacja to rozwiązanie, które może pomóc uniknąć długotrwałego procesu sądowego. Pozwala na wypracowanie porozumienia w neutralnym środowisku, przy udziale bezstronnego mediatora.
Jeśli strony dojdą do ugody, może ona zostać zatwierdzona przez sąd i mieć taką samą moc prawną jak wyrok. Mediacja szczególnie sprawdza się w przypadkach, gdy strony są skłonne do kompromisu.
Czasem zachodzi potrzeba tymczasowego obniżenia alimentów jeszcze przed zakończeniem procesu. W takiej sytuacji można złożyć wniosek o zabezpieczenie powództwa.
Sąd może orzec tymczasową zmianę wysokości alimentów do czasu wydania wyroku końcowego. To szczególnie przydatne, jeśli sytuacja finansowa zobowiązanego nagle i znacząco się pogorszyła.
Nie każdy wie, że można ubiegać się o obniżenie alimentów także za okres wcześniejszy, jeśli sytuacja finansowa zmieniła się już jakiś czas temu.
Sąd może przychylić się do takiego wniosku, jeśli od momentu zmiany sytuacji minął rozsądny czas, a strona dostarczy odpowiednie dowody. Trzeba jednak pamiętać, że nie każda sprawa zostanie uznana – liczy się zarówno czas reakcji, jak i rzetelność dokumentów.
Aby sąd uwzględnił wniosek z datą wsteczną, należy przygotować i przedstawić:
Obniżenie alimentów to proces wymagający przemyślanego działania i dobrej znajomości procedur. Niezależnie od tego, czy wybierzesz drogę sądową, mediację czy wniosek o zabezpieczenie, musisz przygotować merytoryczną, popartą dowodami argumentację. Pomocy szukaj u adwokata z Kancelarii Adwokackiej Adwokata Davida Deczyńskiego i Partnerów. Każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnego podejścia, dlatego w wielu przypadkach po prostu opłaca się zaufać specjalistom.
Czas na kolejny krok.
Masz już pełen obraz sytuacji i świadomość dostępnych możliwości. Teraz zadbam o to, byś przeszedł przez cały proces sprawnie i bez zbędnego stresu. Przygotuję strategię, zajmę się formalnościami i poprowadzę Twoją sprawę od początku do końca.
Zacznij działać – umów się na konsultację.
Adwokat David Deczyński
